Ga niet naar zee

De bundel Ga niet naar zee van Tommy Wieringa is gevuld met korte stukken. Na enkele succesvolle romans zou zo'n verzameling literaire fragmenten een samenraapsel kunnen zijn, maar dat is het niet. “Ik neem het kortebaanwerk zéér serieus,” benadrukt Wieringa in een interview. De stukken zijn momentopnamen uit een leven. Observaties, herinneringen, bespiegeling.

De korte fragmenten rijgen zich aaneen tot een soort autobiografie. De lezer mag de puzzel zelf afmaken. Van het Dwingelose rugbyveld tot de Amsterdamse binnenstad, van het huis aan de Vecht tot het gastenverblijf van het klooster waar Wieringa zich terugtrekt om te schrijven. Literaire optredens onder schelle tl-verlichting. Bezoekjes aan de autofilosoof. Er passeren vrienden, familieleden, vader en moeder, geliefden. Een ram als gesprekspartner, ook een paar katten, en vogels, heel veel vogels. Eigenlijk houdt hij van alle vogels, maar heeft aan eksters een uitgesproken hekel.

Wieringa’s beschrijvingen zijn koel, scherp, afgemeten. Ze passen bij het weer, bij de massieve rivierdijk, de uitgestrekte polders, de langgerekte vaarten en kanalen. De blik van de schrijver is nuchter, analytisch en humoristisch, en laat liefde voor de mensen, de natuur en de dingen zien.

Zo schrijft hij als verklaard ongelovige met veel warmte over het monastieke leven. Het begrippenapparaat van de religie hanteert Wieringa sowieso met de losheid van een kenner. De aanwezige ironie is functioneel, en mist de zuurgraad van een door steile waarheden bedorven jeugd. In het fragment 'Kleine voeten' schrijft hij:

“Ik schreef een stukje waarin god wandelde. De eindredactrice vertelde dat haar krant god schreef met een hoofdletter. Ik ook, zei ik, maar alleen aan het begin van een zin. Ze vroeg waarom. Ik denk nooit aan god als eigennaam, zei ik, maar als functie, zoals metselaar, of eindredacteur. Een god die door mijn stukje wandelt met een hoofdletter maakt teveel lawaai, zijn voeten zijn te groot, ik heb liever een stille wandelaar.”

God als stille wandelaar. Een naamloze, stille wandelaar met kleine voeten. Een verrassende beeldspraak, waar de monniken in het Overijsselse klooster vast om kunnen glimlachen.

Deze recensie werd oorspronkelijk geschreven voor het papieren nulnummer van gOdschrift, inmiddels uitgegroeid tot online webmagazine met theologische essays over wetenschap, kunst, politiek en liefde.