Kerk op het Net - Slotconclusie

Internet heeft, als het medium van het informatietijdperk, een snel toenemende invloed in de maatschappij gekregen. De invloed van internet als communicatiemedium heeft verregaande consequenties, in het veld van de economie, politiek en cultuur, zelfs op het gebied van de religie. Op het terrein van media en communicatie vinden ingrijpende wijzigingen plaats. Indien de kerken het contact met de snel veranderende informatiesamenleving niet willen verliezen, dan zullen zij zich grondig moeten verdiepen in de betekenis van de recente technologische ontwikkelingen en in de maatschappelijke gevolgen die deze ontwikkelingen hebben.

De geschiedenis van internet laat zien welke belangen er gemoeid zijn bij het ontwikkelen van een wereldomspannend computernetwerk. Het ontstaan van internet was ondenkbaar geweest zonder het militaire belang dat de Verenigde Staten in het onderzoek naar digitale communicatie stelden. Zolang het netwerk nog voornamelijk door de overheid gefinancierd werd, leek het vooral grote mogelijkheden te bieden op het gebied van de vrije uitwisseling van informatie. Nu de commerciële belangen steeds sterker op de voorgrond treden, verdwijnt ook de aandacht voor het belang van de individuele burger bij een vrij toegankelijk internet verder naar de achtergrond. Ook overheden schrikken inmiddels terug voor de consequenties van de informatievrijheid. Het internationale karakter van het internet en het daaruit voortvloeiende systematische gebrek aan controle, maken dat het internet steeds meer gezien wordt als een bedreiging voor orde en gezag. Als gevolg van de pogingen de mogelijkheden tot misbruik te bestrijden, dreigen wereldwijd burgerlijke vrijheden in verdrukking te komen, ook in landen met een lange democratische traditie.

Wanneer we kijken naar de manier waarop de kerken tot nu toe het internet gebruiken als communicatiemedium, rijzen een aantal vragen. In de eerste plaats is er de vraag in hoeverre de kerken de ervaring die is opgedaan met andere communicatiemedia, weten toe te passen en te vertalen naar het medium internet. De twijfel op dit punt wordt versterkt door de constatering van een veelvoorkomend gebrek aan aandacht voor de specifieke eigenschappen van het medium. Wanneer we ons richten op de maatschappelijke relevantie van de kerkelijke communicatie via internet, valt op dat het in veel gevallen ontbreekt aan een gearticuleerde visie op het hoe en waarom van het kerkelijke gebruik van internet. Te vaak wordt er nog geïmproviseerd zonder dat men blijk geeft van specifiek inzicht in het medium.

Om te komen tot een beter inzicht en zo tot een meer effectief gebruik van internet, zal er ook in de kerken meer aandacht moeten komen voor de breedte van het terrein van de digitale communicatie. Door de opkomst van de informatie- en communicatietechnologie wordt de samenleving voor nieuwe vragen gesteld. De antwoorden op deze vragen zullen ingrijpende consequenties hebben voor de toekomst. Het blijkt in deze kwesties onder andere te gaan om elementaire mensenrechten, om vragen rond de verdeling van de rijkdom in de wereld en om vredesvraagstukken. Pas wanneer de kerken de reikwijdte van de vragen over de digitale communicatie en de inrichting van de virtuele ruimte gaan zien, zullen zij ook met een passende invulling kunnen komen van hun aanwezigheid op internet.