4.5.1 Information War: digitaal oorlogvoeren

Ook in de kwesties rond oorlog en vrede in de wereld begint de informatietechnologie een steeds belangrijker rol te spelen. Een maatschappij die volledig leunt op een infrastructuur van computernetwerken en aanverwante elektronica, heeft zichzelf zeer kwetsbaar gemaakt. Gerichte en grootschalige aanvallen op deze infrastructuur zijn een reële mogelijkheid.

Aanvallen die tot nu toe in het nieuws komen zijn dikwijls gericht tegen de webservers van overheidsorganen of tegen belangrijke defensiecomputers. Er is geen land ter wereld dat bij oorlogshandelingen betrokken is geweest of waar bijvoorbeeld een militante minderheid naar onafhankelijk streeft, of het is wel een keer ten prooi is gevallen aan aanvallen van hackers.⁹⁶ Deze hackers zijn dikwijls jonge computerspecialisten die in feite deelnemen aan een vorm van digitale oorlogvoering. Servische studenten vielen tijdens de Kosovo-oorlog in 1998 via het internet Navo-computers aan en probeerden de Navo-website onbereikbaar te maken. Israëlische 'hackers' openden in oktober 2000, ten tijde van de nieuw opgelaaide intifada onder de Palestijnen, de aanval op de Hezbollah website en wisten deze uit te schakelen. Prompt werd de aanval beantwoord en werden websites van het Israëlische leger bestookt, die zich bevonden op de computers van de grootste Israëlische internetaanbieder. Deze aanval had een tijdelijk verstopping van een groot deel van het Israëlische internetverkeer tot gevolg.

Tot op heden lijken deze aanvallen op computersystemen nog incidenten. De defensieapparaten van de grootmachten, het Amerikaanse leger voorop, bereiden zich echter voor op een heuse informatieoorlog (information warfare). Militaire specialisten zullen in de toekomst steeds vaker vanachter een toetsenbord opereren. De Verenigde Staten beraadslagen op hoog niveau over de risico's en de te nemen maatregelen in deze informatieoorlog. Niet langer wordt de oorlog enkel op afstand gevoerd: aanvallen op de infrastructuur kunnen in korte tijd vitale delen van het maatschappelijk leven verlammen. De President's Commission on Critical Infrastructure Protection heeft acht kritieke sectoren in de V.S. aangewezen die speciale bescherming nodig hebben: informatie- en communicatiesystemen, elektriciteitsystemen (waaronder krachtcentrales), gas en olie (productie, transport en opslag), banken en financiële markten, transport, watervoorziening, hulpdiensten en regeringsorganen.⁹⁷ Deze opsomming omvat feitelijk de complete infrastructuur van de Amerikaanse samenleving.

In de Verenigde Staten, waar men nog lang in de veronderstelling leefde dat een oorlog op eigen grondgebied nauwelijks tot de mogelijkheden behoorde, slaat nu ook de angst voor cyberterrorisme toe. Met behulp van virussen, trojan horses⁹⁸, gecoördineerde aanvallen die tot overbelasting van servers op knooppunten leiden, en aanvallen met elektromagnetische wapens⁹⁹ kunnen computersystemen van banken, de financiële beurzen, vliegvelden, elektriciteitscentrales en het aardgasnet worden ontregeld. Een op een dergelijke manier ontwrichte samenleving kan niet meer in staat worden geacht een gecoördineerde oorlog te voeren.

Ook in Nederland bezint het Ministerie van Defensie zich op een strategie in de informatieoorlog ter beveiliging van de computers van de krijgsmacht. Ook het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft, op aandringen van TNO, een studiegroep in het leven geroepen die de gevaren voor de samenleving inventariseert die worden veroorzaakt door een gebrekkige beveiliging van strategische computersystemen. Van een directe dreiging voor de Nederlandse samenleving gaat men echter niet uit.¹⁰⁰